“Het opgraven van Dante” is een indrukwekkend boek, niet alleen vanwege de verhaallijn maar bovenal door zijn stilistische en taalkundige vormgeving. Gaandeweg vraag je je af hoe het iemand kan lukken zich zo genuanceerd en beeldend uit te drukken in een taal die niet zijn native language is. We kennen allemaal de meteorenzwerm: lichtjes aan de hemel. Overdrachtelijk gezien is dit boek (ook) een metaforenzwerm: wat een pracht en praal aan beeldspraken komt lichtend en dus toelichtend op de lezer af. Schitterend.
Je kunt als lezer in het boek de nadruk leggen op schuld en schaamte of op liefde en de zoektocht daarnaar. Dat zit er ook allemaal in. Voor mij domineert primair het klassieke gevecht tussen Eros en Thanatos, 2 hoofdthema’s die de klassieke literatuur (en dus het leven) al eeuwen hebben doorspookt. Je kunt natuurlijk zeggen dat dit wel erg Freudiaans geduid is, en daar heeft het zeker ook alle schijn van, maar zo’n duiding kan desondanks juist zijn! Doods- en levensdrift krijgen op veel plekken in het boek – door het virtuoze taalgebruik – juist reliëf en substantie. Daarbij neemt de schrijver mij als lezer bij de hand om bij voortduring heen en weer te pendelen tussen deze 2 drijfveren van het menselijk handelen. Wat mij daarbij in het bijzonder aanspreekt is de illusie over voorbij geluk en het najagen van een soort herbeleving. Heel herkenbaar: we hebben allemaal wel eens fantasieën over extatische gevoelens uit een ver verleden en het diepe verlangen dit opnieuw mee te maken. Je verstand zegt It’s no use crying over spilled milk maar ja, de rest van lijf en leden kunnen je wel eens een heel andere kant op sturen! En daarbij heeft het geheugen uiteraard zo zijn lagen en listen waarmee we onszelf heerlijk (of pijnlijk!) kunnen bedwelmen met betekenissen die soms misschien wel maar misschien ook helemaal niet kloppen.
Kortom, een heerlijk “mensenboek”, je kunt de meeste karakters in- en navoelen. In die zin heb ik van het boek genoten maar steeds weer met de verwondering die ik in mijn openingszinnen heb toegelicht. In Charlie Obihara schuilt OOK een uitstekend auteur en DERHALVE een goed waarnemer en……taalliefhebber!
Chapeau dus!
John Dooremalen
